Waarom toerisme een steeds groter probleem wordt voor de San Blaseilanden

San Blas eilanden in Panama

Panama is verder vooral bekend vanwege het beroemde Panamakanaal dat het mogelijk maakt om per schip van de Stille Oceaan naar de Atlantische Oceaan en andersom te reizen. Dat maakt de reis veel korter, omdat ze dan niet vanuit bijvoorbeeld China of de westkant van de Verenigde Staten helemaal om de zuidkust van Zuid Amerika hoeven te reizen, om naar bijvoorbeeld Europa of Afrika te varen.

Maar we worden afgeleid, want we hebben het dus over de San Blaseilanden, ook wel  Kuna Yala genoemd. De eilanden waaruit de archipel bestaat, die gelegen zijn in de Caribische zee ten noorden van Panama,  zijn vaak maar zo klein als een voetbalveld, en de oorspronkelijke bewoners, de Kuna indianen gebruiken meestal lange smalle kano’s om van het ene naar het andere eilanden te gaan. Je gaat er terug in de tijd, want industrie is er eigenlijk niet. Men leefde er vooral van de visserij en van de kokosnootproductie. Inwoners bewoonden op deze lage zanderige eilanden meestal in lemen of rieten hutten, die ze indien nodig gewoon verplaatsten naar de meest gunstige plek.

De vrouwen dragen Mola-doeken, traditionele kleurrijke kleding met prachtige motieven, kettingen, die ze zelf, meestal met de hand vervaardigen. De vaardigheden die daarvoor nodig zijn, worden van generatie op generatie doorgegeven.

Toerisme op San Blas Eilanden

Massatoerisme bestaat er nog niet, ondanks de zeldzame schoonheid van het gebied, het fantastische klimaat en de veelvoud van schitterende palmbomen en weelderige stranden. De belangrijkste reden waarom het toerisme lang niet zo van de grond is gekomen in het gebied is de slechte bereikbaarheid. Je kon er tot voor kort eigenlijk alleen maar komen door een vlucht te nemen vanuit Panamastad, die slechts eenmaal per week werd aangeboden en vaak te prijzig was voor de gemiddelde toerist.

Tegenwoordig worden er echter georganiseerde tours aangeboden van twee dagen met één overnachting voor ongeveer 200 dollar per persoon. Een andere mogelijkheid om er te komen, is om vanuit Colombia een boottocht te boeken naar Panama, die vaart via de San Blas eilanden.

De schaduwzijde van Toerisme op San Blas Eilanden

Helaas leidt het toerisme, dat langzaam van de grond lijkt te komen, ook voor problemen. Recentelijk heeft onderzoek uitgewezen dat de slechts een deel van de bevolking echt profiteert van de inkomsten die worden gegenereerd uit het toerisme. Dat leidt verder tot een groeiend onderling wantrouwen en inkomstenongelijkheid die er voorheen niet was. Er zijn een aantal eilanden die overspoeld lijkt te raken door het groeiend aantal toeristen. 

Verder hebben de eilanden geen afvalverwerkingsprogramma. Alle afval wordt verbrand of gaat rechtstreeks de zee in. Langs de schitterende baaien is veel koraal dat op veel plekken ernstig beschadigd raakt. Bovendien trekken veel jongeren, die worden beïnvloed door de Westerse levensstijl waarmee ze te maken hebben gekregen door het ontluikende toerisme en het ontbreken van voorzieningen naar Panama-Stad.

De ontwikkelingen hebben dus ook hun keerzijde. Daar komt nog bij dat de laaggelegen eilanden in de nabije toekomst als gevolg van de klimaatverandering bedreigd worden met een verhoogd waterpeil, waardoor op de langere termijn de eilanden in zee dreigen te verdwijnen. Maatregelen om genoemde gevaren het hoofd te bieden vereisen goed bestuur en veel geld, en daar ontbreekt het wel eens aan. Ondanks de paradijselijke aanblik van de eilanden en de steeds groter wordende verdiensten uit het toerisme is de toekomst voor de archipel dus allerminst zeker.